بزرگنمايي:

فصل اقتصاد - یکصدوهشتادمین نشست کشورهای صادرکننده نفت دوشنبه برابر با 10 آذرماه از طریق ویدئو کنفرانس برگزار می‌شود؛ پیش از برگزاری این نشست، نگاهی به توافق تاریخی اوپک و متحدانش در آوریل 2020 و مسیری که از ابتدای اجرایی شدن این توافق از ماه مه تا نوامبر طی شده می‌اندازیم.

به گزارش فصل اقتصاد، 13 یادآوری از توافق تاریخی تولیدکنندگان عضو و غیر عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) به شرح زیر است:
1- وزیران نفت و انرژی تولیدکنندگان عضو و غیر عضو اوپک در دهمین نشست فوق‌العاده از طریق ویدیوکنفرانس در 12 آوریل (24 فروردین‌ماه) متعهد شدند تولید روزانه خود را از یکم ماه مه به‌مدت دو ماه (مه و ژوئن) 9 میلیون و 700 هزار بشکه‌ کاهش دهند.
2- در دهمین نشست فوق‌العاده، همچنین تولیدکنندگان عضو و غیراوپک حاضر در توافقنامه همکاری (Declaration of Cooperation) توافق کردند پس از پایان دو ماه (مه و ژوئن)، به‌مدت 6 ماه از یکم ژوئیه تا 31 دسامبر سال 2020 روزانه 7 میلیون و 700 هزار بشکه کاهش عرضه داشته باشند.
3- تولیدکنندگان عضو و غیرعضو اوپک موسوم به اوپک پلاس در نشست ماه آوریل توافق کردند در بازه زمانی یکم ژانویه 2021 تا 30 آوریل 2022 به‌مدت 16 ماه نیز روزانه 5 میلیون و 800 هزار بشکه تولید خود را کاهش دهند.
4- خط پایه و مبنای محاسبه تولید برای همه کشورهای حاضر در توافق آوریل به جز عربستان و روسیه ماه اکتبر سال 2018 میلادی و مبنای محاسبه تولید برای روسیه و عربستان روزانه 11 میلیون بشکه تعیین شده است. کشورهای ایران، لیبی و ونزوئلا نیز بر اساس این توافق از کاهش تولید معاف شدند.
5- توافق کاهش 9 میلیون و 700 هزار بشکه‌ای که پس از مذاکرات سخت و فشرده به‌دست آمد یکم ماه مه برابر با 12 اردیبهشت‌ماه 99 وارد فاز اجرایی شد و اعضای اوپک و متحدانش در مسیر اجرایی کردن این توافق گام برداشتند.
6- اعضای اوپک و متحدانش در یکصدوهفتادونهمین نشست اوپک در ششم ژوئیه برابر با 17 خردادماه با تمدید کاهش تولید روزانه 9 میلیون و 600 هزار بشکه‌ای برای یک دوره یک ماهه با قول مساعد عراق، نیجریه، آنگولا و قزاقستان مبنی بر تعهد صددرصدی در ماه‌های آینده و جبران تعهد کاهش تولید در ماه‌های ژوئیه، اوت و سپتامبر موافقت کردند.
7- مکزیک که نشست ماه آوریل اوپک را به چالش کشیده بود در نشست ماه ژوئیه براساس تصمیم 23 کشور عضو اوپک و غیراوپک از توافق کاهش تولید معاف شد. سهم این کشور در توافق کاهش تولید روزانه 100 هزار بشکه تعیین شده بود.
8- اعضای اوپک و متحدانشان پس از پایان ماه ژوئیه وارد گام دوم توافق یعنی کاهش 7 میلیون و 700 هزار بشکه‌ای شدند و تولید خود را روزانه یک میلیون و 900 هزار بشکه افزایش دادند. اگر دقت کرده باشید اوپک و متحدانش در ماه مه و ژوئن 9 میلیون و 700 هزار بشکه در روز و در ماه ژوئیه 9 میلیون و 600 هزار بشکه از تولید خود کاستند. سهمیه اعضا به جز روسیه و عربستان بر مبنای اکتبر 2018 تعیین شد.
9- بر اساس تازه‌ترین گزارش کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق اوپک – غیراوپک (JMMC) اعضای اوپک در ماه اکتبر 105 درصد و اعضای غیرعضو اوپک 96 درصد به توافق کاهش تولید پایبند بودند. تأکید می‌شود ایران، ونزوئلا و لیبی از اعضای اوپک و مکزیک از کشورهای غیرعضو اوپک (از ماه ژوئیه) از کاهش توافق تولید معاف هستند.
10- همان‌طور که عنوان شد، خط پایه و مبنای محاسبه تولید برای همه کشورهای حاضر در توافق آوریل به جز عربستان و روسیه ماه اکتبر سال 2018 میلادی و مبنای محاسبه تولید برای روسیه و عربستان روزانه 11 میلیون بشکه تعیین شده است. این گزاره هم‌اکنون و به‌صورت غیرمستقیم مورد انتقاد امارات است. آنها خواستار افزایش سهمیه خود در توافق کاهش تولید هستند.
11- بند 6 را بار دیگر بخوانید. در آنجا گفتیم عراق، نیجریه، آنگولا و قزاقستان در نشست ژوئیه قول مساعد دادند تعهدهای عمل‌نکرده مربوط به ماه‌های مه و ژوئن را در ماه‌های ژوئیه، اوت و سپتامبر جبران کنند، اما اگر می‌خواهید بدانید چنین اتفاقی رخ داده یا خیر، پاسخ منفی است. رقم تولید جبرانی عراق از زمان اجرای توافق به 610 هزار بشکه، نیجریه به 209 هزار بشکه، آنگولا به 25 هزار بشکه و قزاقستان به 178 هزار بشکه تا پایان ماه اکتبر رسیده است. این کشورها باید این مقدار تعهد جبرانی کاهش تولید را تا پایان سال 2020 اجرایی کنند. آیا می‌توانند؟!
12- نیجریه افزون بر اینکه به تعهدهایش در توافق کاهش تولید عمل نکرده و شاگرد خوبی هم نبوده است، حالا از اوپک خواسته با قرار دادن میدان آگبامی این کشور در طبقه‌بندی میعانات گازی، سهمیه تولید نفت نیجریه را ارزیابی کند و همین‌طور خواستار دریافت بالاترین سطح تولید نفت خام خود در 2 تا 3 سال پیش از بهره‌برداری میدان آگبامی در سال 2008 به‌عنوان تولید نفت خام مرجع شده است. با این درخواست‌ها و در صورت موافقت، نباید امیدی به تعهد به تولید جبرانی این کشور داشت.
13- نکته پایانی، با آغاز سال 2021 میلادی بر اساس آنچه توافق شده است تولید اعضای اوپک و متحدانش باید یک میلیون و 900 هزار بشکه در روز افزایش یابد و مقدار کاهش تولید به 5 میلیون و 700 هزار بشکه در روز تسهیل شود، اما شواهد حاکی است با توجه به ضعف تقاضا به‌دلیل تشدید شیوع ویروس همه‌گیری جهانی کرونا امکان تمدید توافق کاهش تولید به رقم 7 میلیون و 600 هزار بشکه برای یک دوره سه ماهه دیگر وجود دارد، یعنی ماه‌های ژانویه، فوریه و مارس 2021.