بزرگنمايي:
فصل اقتصاد - نیک پاتون والش سیانان پس از مدتها بحثهای داغ، روز سهشنبه نشست نمایندگان کشورهای امضاکننده توافق هستهای ایران در شهر وین اتریش برگزار شد. تقریبا همه معتقدند ایران و آمریکا، دیپلماسی و احتمالا یک توافق جدید را به تنشهای رو به رشد و رویارویی احتمالی ترجیح میدهند. روز سهشنبه نمایندگان انگلستان، آلمان، فرانسه، روسیه، چین و ایران درباره آنچه در آینده باید انجام شود، مذاکره کردند. نمایندگان آمریکا هم به این شهر سفر کردهاند اما مستقیما در مذاکرات حضور نداشتند. تقریبا تمامی اعضای اصلی تیم امنیت ملی جوبایدن در حصول توافق هستهای سال 2015 نقش داشتند.
بهنظر میرسد هر دو طرف، هر آنچه برای آماده شدن لازم بود، انجام دادهاند. دولت بایدن در قبال اقداماتی که ایران در هفتههای اخیر انجام داده از جمله تعیین ضربالاجل برای مذاکره و گستردهتر کردن فعالیتهای هستهای، آرامش خود را حفظ کرده است. هنگامی که حملات راکتی به نیروهای آمریکا در عراق انجام شد بایدن اقدام نظامی علیه نیروهای شبهنظامی مورد حمایت ایران انجام داد. از سوی دیگر بایدن اعلام کرده که مایل است از تعداد نیروهای آمریکایی که از عربستان حفاظت میکنند بکاهد و سربازان را به خانه بازگرداند. این اقدام میتواند بر نیروهای تندرو در ایران اثر مثبت بگذارد.
ایران به غنیسازی اورانیوم تا 20 درصد اقدام کرده است و این اقدام یک اقدام واکنشبرانگیز محسوب میشود. البته اقدام یاد شده را میتوان یک اقدام نمادین و قابل بازگشت تفسیر کرد. غنیسازی اورانیوم تا 20درصد یعنی کاری که ایران انجام داده، زنگ خطر را به صدا درآورده است زیرا این اقدام ایران را به دستیابی به اورانیوم با غنای 90درصد که برای ساخت سلاح هستهای لازم است، نزدیک کرده است. اما برخی تخمینها حاکی است حتی اگر ذخیره اورانیوم 20 درصد ایران به اورانیوم 90 درصد تبدیل شود با آن تنها میتوان تعداد محدودی بمب اتمی ساخت و دستیابی به این تعداد بمب ممکن است به اقدام نظامی اسرائیل یا آمریکا علیه ایران منجر شود، این قماری نیست که منطقی به نظر برسد.
منتقدان میگویند تولید فلز اورانیوم از سوی ایران اقدامی ضروری برای ساخت سلاح هستهای است. اما ایران این فلز را از اورانیوم گرید پایین ساخته است. بنابراین اقدام این کشور عمدتا برای نمایش توانایی فنی انجام شده است و متخصصان از قبل میدانستند ایران این توانایی را دارد. همچنین گزارشهای متعدد درباره بهکارگیری سانتریفیوژهای مدرن منتشر شده است. بهطور خلاصه ایران برگهای برنده متعددی برای ارائه و چانهزنی در پای میز مذاکره فراهم کرده است تا از آنها برای دادن پیشنهاد در قبال کاهش تحریمها استفاده کند.
اساسا مذاکره همواره به همین شکل انجام میشود. محاسبات اصلی هر دوطرف اکنون همان است که 6 سال پیش بود: اینکه ایران لغو تحریمها را به داشتن سلاح هستهای ترجیح میدهد و آمریکا رونق پیدا کردن اقتصاد ایران را به یک ایران هستهای ترجیح میدهد. همچنین هر دو طرف مایلند جنگی رخ ندهد. جنگها رویدادهای پیچیده، پرهزینه و غیرقابل پیشبینی هستند که رخ دادن آن مستلزم تمایل هر دو طرف به جنگ است. درحالحاضر ایران و آمریکا مایل نیستند جنگی رخ دهد، زیرا اگر چنین تمایلی وجود داشت، آنها میتوانستند از یکی از فرصتهای متعددی که طی ماههای اخیر به وجود آمده برای شروع جنگ استفاده کنند.
به این ترتیب تنها مسیر پیش رو مسیر مذاکره است. مذاکرات طرفهای توافق هستهای ایران ادامه پیدا خواهد کرد. اما به احتمال بسیار زیاد این مذاکرات به «توافق فراگیرتر» که بایدن به دنبال آن است منجر نخواهد شد، توافقی که شامل برنامه موشکی و رفتار منطقهای ایران شود. این مذاکرات همچنین به نجات اقتصاد ایران قبل از انتخابات ریاستجمهوری این کشور منجر نخواهد شد، اما مذاکره تنها راه پیشروست.